Konferencja o wojennych stratach Kościoła katolickiego

2023-10-24
UDOSTĘPNIJ:
Konferencja o wojennych stratach Kościoła katolickiego
W Rzeszowie rozpoczęła się ogólnopolska konferencja naukowa dotycząca strat Kościoła Katolickiego w Polsce w latach wojny i okupacji. Wyniki badań przedstawia 60 prelegentów - także z zagranicy. Projekt sfinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które stara się odzyskiwać na przykład zrabowane dzieła sztuki.

W organizację konferencji włączyły się m.in Uniwersytet Rzeszowski i Katolicki Uniwersytet Lubelski. Impulsem były m.in. ostatnie działania państwa dotyczące strat wojennych i reparacji oczekiwanych od Niemców a argumentem fakt, że wiedza na temat strat Kościoła wciąż jest niepełna.

Stanisław Nabywaniec, Uniwersytet Rzeszowski - Straty Kościoła są bardzo duże i różnorodne od strat osobowych, które są również stratami kulturowymi, bo księża przed wojną często mieli wyższe wykształcenie, było wśród nich wielu profesorów specjalistów z różnych dziedzin. Wielu z nich nie przeżyło albo nie mogło pracować albo musieli wyjechać na emigrację, a wiec są to straty bardzo poważne. Są to także straty materialne zniszczenia obiektów kościelnych, zarówno przez okupację sowiecka i niemiecką.

Na dwie strefy okupacyjne podzielona była m.in przedwojenna diecezja przemyska - straty to m.in. 800 jednostek archiwalnych dotyczących ksiąg metrykalnych. Okupanci rabowali z kościołów i klasztorów także dzieła sztuki. Tylko na terenie diecezji przemyskiej wywieziono 200 dzwonów także zabytkowych.

Wojciech Ziobro, Uniwersytet Rzeszowski - W większości zostały zrabowane i przetopione takim przykładem może być powiat brzozowski gdzie na 10 takich dużych parafii zrabowano aż 22 dzwony w latach 1939 - 45.

Nie wszystko jest niestety udokumentowane stąd konieczność dalszych poszukiwań i badań. Ważnych m.in dla Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Elżbieta Przyłuska, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Wpisujemy wyniki tych badań do bazy strat wojennych, tam mamy już konkretne rzeczy co zaginęło, czy są to obrazy, jaką techniką są malowane, skąd zaginęły, kiedy zostały wywiezione. Jeśli takie dane w trakcie badań zostaną pozyskane to to wymiernie przekłada się na nasze poszukiwania.

Przykładem tego że są one skuteczne są dziełom sztuki, które w ostatnim czasie wróciły do Polski choć nie pochodziły z ograbionych przez okupantów kościołów. Tematykę religijną ma na przykład dzieło włoskiego mistrza Madonna z dzieciątkiem skradzione przez Niemców. Które teraz wróciło do Pałacu Lubomirskich w Przeworsku. Organizatorzy konferencji podkreślają jeszcze inne znaczenie podejmowanych badań.

Efektem konferencji ma być także m.in. katalog strat w archiwach dotyczący Archidiecezji Przemyskiej.