Jedno życie... cały świat

Jedno życie... cały świat: Katarzyna i Sebastian Kazakowie

Marian Katarzyna i Sebastian Kazakowie od jesieni 1942 r. do wiosny 1943 r. ukrywali w swoim gospodarstwie w Brzózie Królewskiej Żydówkę Chanę Stiller i dwóch żydowskich mężczyzn. W marcu 1943 roku zostali za to zamordowani razem z ukrywanymi Żydami. Córki Kazaków, Agnieszka i Józefa, uniknęły śmierci, wyjechały na roboty do Niemiec. W 2008 r. Instytut Yad Vashem przyznał Katarzynie i Sebastianowi Kazakom tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

więcej

Ratujący Żydów, to nie tylko ci, którzy kogoś ukrywali czy dawali mu schronienie. To także ci, którzy dostarczali żywność, pomagali w ucieczce z gett. Każda z tych decyzji wymagała jednak niezwykłego heroizmu. I właśnie o heroizmie swoich dziadków i pradziadków opowiadają w tym cyklu ich wnukowie i prawnukowie.

więcej

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Józef Kulpa Dzięki wsparciu Kulpy w okolicy Lubaczowa utworzony został kilkunastoosobowy żydowski oddział partyzantów pod dowództwem Łukawieckiego, podlegających Armii Krajowej. Działali w lasach wokół Lubaczowa i Zamościa. Józef Kulpa przez blisko 3 lata dostarczał im jedzenie, broń, amunicję, lekarstwa, ubrania i gazety. Wspierał ich, jak tylko mógł i robił to bez jakiejkolwiek zapłaty. Co jakiś czas do oddziału dołączali nowi uciekinierzy z gett i „spalonych” kryjówek, odnajdywani przez Kulpę. Dzięki jego zaangażowaniu w okolicy Lubaczowa w latach 1943-44 żaden Żyd nie dostał się w ręce Niemców.

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Anna i Andrzej Antonikowie Anna i Andrzej Antonikowie ze wsi Lisie Jamy pod Lubaczowem ukryli latem 1942 roku na strychu swojej stodoły Szmuela i Esterę Brochów z synem Herszem. Ich 13-letnia siostrzenica Malka Stupp ukrywała się w domu, a pomagała jej 11-letnia córka gospodarzy Ludwika. Pomimo zagrożenia Antonikowie przechowali Żydów do lata 1944 roku. 12 marca 2016 roku zostali za to odznaczeni medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Franciszka i Józef Zwonarzowie Józef i Franciszka Zwonarzowie od 17 grudnia 1942 r. do lata 1944 r. ukrywali pięcioro żydowskich uciekinierów. Była to rodzina lekarza Natana Wallacha. W Lesku w schowku pod podłogą warsztatu znalazła schronienie i pomoc przez 20 miesięcy. 26 września 1967 r. Instytut Yad Vashem podjął decyzję o przyznaniu Józefowi i Franciszce Zwonarzom tytułu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Eleonora Goleń Latem 1942 roku Eleonora Goleń za zgodą męża przyjęła pod swój dach 12-letnią Annę, Żydówkę z Biecza, której rodzice zostali wywiezieni do obozu w Bełżcu. Tę tajemnicę znała tylko bliska rodzina. Doniósł prawdopodobnie miejscowy dorożkarz. W grudniu 1942 roku dziewczynkę rozstrzelano. Gestapo zamordowało też aresztowaną Eleonorę. W 2010 roku Eleonora Goleń została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Anna i Józef Kozłowscy W czasie okupacji Anna i Józef Kozłowscy wraz z siedmiorgiem dzieci mieszkali w Kolbuszowej. Jesienią 1943 r. krewny zapytał ich, czy nie przyjęliby na kilka dni dwóch Żydów z Kolbuszowej – uciekinierów z niemieckiego obozu pracy przymusowej. Mimo trudnych warunków życia Kozłowscy udzielili im schronienia. W ten sposób trafili do nich 33-letni Jakub Plawker i 16-letni Maniuś Notowicz. Kozłowscy przygotowali dla nich podziemny schron w stodole: zabezpieczone deskami wejście przykryli sianem i słomą. Dzielili się z ukrywanymi wszystkim, co mieli. Kozłowscy przechowywali Plawkera i Notowicza aż do wyzwolenia w lipcu 1944 r.

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Marian Kocielski Marian Kocielski, urzędnik skarbowy z Lubaczowa, w czasie II wojny światowej udzielił pomocy Szulimowi Szwarcowi narodowości żydowskiej. Od stycznia 1943 roku do kwietnia 1944 roku zapewnił mu schronienie i wyżywienie. W 1992 roku Insytut Yad Vashem uhonorował Mariana Kocielskiego tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Maria i Stanisław Grocholscy Stanisław Grocholski wraz z żoną Marią uratował w Przeworsku żydowską rodzinę Engelbergów z sąsiedniej wioski Urzejowice. W latach 1942-44 schronienie u Grocholskich znalazło w sumie 16 osób. Ukrywali się na strychu. Trzy osoby zmarły, reszcie udało się ocaleć z Holocaustu. 17 stycznia 2012 roku Stanisław Grocholski otrzymał pośmiertnie medal „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”.

fot. arch.

Jedno życie... cały świat: Józef Pruchniewicz Józef Pruchniewicz w 1942 roku po likwidacji getta w Bieczu ukrył w swoim gospodarstwie żydowską rodzinę Blumów. Przeżyli tam 16 miesięcy. Udało im się ocaleć. 14 marca 1944 roku, w dniu swoich 57. urodzin Józef Pruchniewicz został przez Niemców aresztowany, a następnie rozstrzelany i pogrzebany na miejscu straceń w Warzycach koło Jasła. W 2008 roku został uhonorowany przez Instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.